maandag 22 januari 2007

Is de kerk een bedrijf?

Wat is de kerk met haar 'blijde boodschap' anders dan een Coca-Cola die je laat denken dat je leven beter zal zijn wanneer je hun produkt drinkt? Niets. Gelukkig zijn alle marketeers leugenaars;-)

"Al met al kun je stellen dat het het overwegen waard is om door bepaalde gerichte promotionele acties aandacht te vragen voor de kerk en haar boodschap. Daarbij wil ik wel aantekenen dat een kerk niet met een bedrijf vergeleken kan worden en het ook nooit zou moeten willen worden, om zich op zo’n manier over te leveren aan het grote geld. Ik geloof wel dat je wel enkele klassieke marketing P’s kan gebruiken om de blijde boodschap, het evangelie van Jezus Christus, onder de aandacht te brengen van een breder publiek. Het product is te vinden op een bekende plaats, dat wel wat extra aandacht kan gebruiken."

33 opmerkingen:

  1. Ja, het moge duidelijk zijn dat de kerk over het algemeen weinig van marketing heeft begrepen. Dit komt m.n. omdat zij sterk naar binnen is gekeerd. Een beetje een organisatie / bedrijf dat is een continue reorganisatie zit: iedereen is alleen maar met zijn eigen plek en toko bezig.



    Echter, je kunt een kerk natuurlijk nooit vergelijken met een bedrijf. De wat meer naar buiten gerichte kerken (over het algemeen de evangelische) hebben geen winstdoelstelling en alle fondsen komen over het algemeen uit de zakken van de leden zelf. Die zien op geen enkele materiele wijze iets terug van hun giften. Reden te meer voor de kerken om heel goed naar hun ROI te kijken bij de acties die zij ondernemen.



    De stelling dat de kerk niets anders is dan Coco Cola gaat hier dus volkomen mank.....

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Je hoeft geen winstoogmerk te hebben om aan marketing te doen. Dus dat de kerk geen winstoogmerk heeft is weinig relevant. Ze verkopen een produkt/dienst, en of de waarde daarvan wel/niet materieel is maakt denk ik ook weinig uit. Wat is de materiele waarde van het kijken naar Harry Potter?

    BeantwoordenVerwijderen
  3. De kerk heeft wel degelijk een winstoogmerk. Althans omzet-kosten moet groter zijn dan nul. Ook zij moet immers financieel gezond blijven anders kan de pastoor niet meer eten, de paus niet meer op reis of kunnen kerken niet meer worden gerestaureerd. Het business model is echter fundamenteel anders. Waar Coca-Cola e.a. korte termijn (ik noem het transactiegericht) denken, doet de kerk dat (al eeuwen) lange termijn. En dan bedoel ik écht lange termijn: het hele leven geef je mensen iets gratis (de mis, hosties, de biecht, allerlei hulp e.d.) en aan het eind van hun leven geven ze al hun geld aan jou. Kijk, dat is pas slim! Maar daar is misschien nooit zo over nagedacht dat is gewoon op een natuurlijke wijze ontstaan. Nu de wereld verandert, moeten ook kerken op een andere wijze toegevoegde waarde bieden in het leven van mensen. Dat zij moeten nadenken over welke producten te voeren, wat hun doelgroep is en hoe ze daarbij overleven, dat is - denk ik - op dit moment niets teveel gevraagd. Leuk project. Zou ik best eens willen doen.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Omzet => kosten is niet gelijk aan winstoogmerk;-) Maar goed, daar gaat het niet om.



    Het business model van de kerk zoals jij het beschrijft is redelijk gelijk aan het freeware model (uit de software wereld). Je geeft wat wanneer het waarde voor je heeft, maar je hoeft niets te geven. En dat model kan best winstgevend zijn;-)



    Maar dat model heeft op zich weinig met korte of lange termijn te maken. Coca-Cola is net zo goed op lange termijn aan het denken, zeker wanneer het gaat om hun merk en de waarde daarvan. Op korte termijn zouden ze meer kunnen verdienen dan ze nu doen, maar dat zou ten koste gaan van de waarde van het merk op de lange termijn.



    Mijn punt is vooral dat we de kerk als een commerciele organisatie moeten zien (al dan niet met winstoogmerk). En zo moet de kerk ook behandeld worden in alle maatschappelijke opzichten (juridisch, fiscaal, subsidies, politiek, etc).

    BeantwoordenVerwijderen
  5. eens, eens, eens. Kronkeltje: we kennen natuurlijk nog wel katholieke scholen e.d. Mogen andere bedrijven dan ook eigen scholen opzetten. Dus dan krijgen we de Nike lage school. Of zelfs de Coca Cola lagere school (als iemand daar z'n kinderen naartoe zou willen sturen :-s )

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Nou, ik zou het eerder andersom willen stellen. Als er geen Harry Potter scholen mogen zijn, dan ook geen katholieke scholen... En als ze al mogen bestaan (zowel HP als katholiek), dan i.i.g. niet gesubsidieerd.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Ik denk dat het beeld dat over de kerk heerst als eerste wel eens aangepakt mag worden gezien jullie reacties...:-)



    In mijn ogen is een kerk niets meer dan een groep mensen die allemaal een individuele geloofsbeleving hebben. Deze mensen zoeken als gelijkgestemden elkaar op en vormen een kerk. Vervolgens willen ze deze beleving graag uitdragen omdat het ze veel brengt. Dit uitdragen en delen gaat over het algemeen om niet. Het uitdragen zou door de individuele mensen moeten gebeuren (relatiemarketing). Als deze mensen het niet de moeite waard vinden om te delen dan dan heeft het uitdragen door de organisatie ook niet veel zin. De organisatie heeft er zodanig ook geen baat bij. Hier gaat dus duidelijk de vergelijking met bedrijven mank. Hier ligt er de druk van de aandeelhouders om als organisatie winst te maken.



    Maar nogmaals, het beeld van de kerk(en) en ook de positie die zij daadwerkelijk innemen wijkt vaak sterk af van dit model. Kortom, veel werk aan de winkel voor de marketeers in de kerken!

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Wilbert, ik zou relatiemarketing vervangen door mond-tot-mond reclame. Relatiemarketing is meer vanuit de organisatie zelf, niet van gebruiker/gelovige naar potentiele gebruiker/gelovige.



    Niet bij elk bedrijf ligt er de druk van aandeelhouders om winst te maken. Een bedrijf zonder winstoogmerk is prima mogelijk. Hangt daarbij ook een beetje van je definitie van bedrijf af. Is Univé bijvoorbeeld een bedrijf? Het heeft geen winstoogmerk...



    Als Univé een bedrijf is dan is de kerk dat ook. Het inkomstenmodel is echter anders. Bij Univé betaal je een fee, de kerk kent een donatiemodel. Er zijn meer (commerciele) bedrijven met een donatiemodel echter....

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Toch is het een vorm van relatiemarketing. De ene gelovige verteld zijn ervaringen aan een ongelovige en als deze vervolgens gaat geloven verteld hij het weer verder etc. Er zit soms zelfs een soort van piramide model is waar steeds groepen gevormd worden die weer onder iemand komen te staan. In Colombia zijn hiermee in de laatste jaren nieuwe kerken met duizenden mensen gevormd.



    Wat betreft Univé heb je natuurlijk wel een punt. Blijft dat het een professionele organisatie is terwijl een kerk over het algemeen voor meer dan 80% door vrijwilligers wordt gerund. Daarmee ben ik nog steeds van mening dat de vergelijkingen en het gelijktrekken van kerken met frisdrankleveranciers en verzekeringsmaatschappijen mank gaat. Ik denk ook dat het een verarming van de maatschappij zou betekenen als we de kerken fiscaal juridisch en politiek zouden gaan benadelen.



    Zelfde conclusie: werk aan de winkel voor de marketeers om de huidige relevantie van de kerken zichtbaarder te maken!

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Daar zit dan ook ons grootste verschil van mening. Mijn stelling is dat de maatschappij er een stuk beter van zou worden wanneer we dat wel zouden doen....;-)

    BeantwoordenVerwijderen
  11. De vraag is over welke kerk we het hier hebben en wat voor mensbeeld deze kerk heeft (als dat al gedefinieerd kan worden). Trouwe lezers van het Oude Testament vinden in dit boek vooral troost en leidraad omdat zij het onvermogen van de mens zien. Katholieken daarentegen zien dit onvermogen op z'n minst vergeven door de komst van Jezus Christus in het Nieuwe Testament, Jezus heeft de mens van zijn of haar lijden verlost. Voor die gedachte of wellicht illusie hebben velen iets over. En inderdaad, dit gaat niet over geld, maar over liefde. Dus gaat het ook over macht. Want liefde wil iedereen wel, en een apostel als Paulus heeft de liefde verkondigd, maar verkreeg veel macht. Zijn winst bestond uit aantallen mensen die voor hem en zijn evangelie kozen.

    Ik zal het niet te lang maken, maar ben wel benieuwd naar de rest van deze discussie.

    BeantwoordenVerwijderen
  12. De kerk is juist een schoolvoorbeeld van een multinational met een goed geöliede marketing- en PR-machine. Hun zeer luxe brochures (bijbels), beeldmerk (kruis) en filialen (kerken) en vertegenwoordigers (evangelisten) vind je in alle uithoeken ter wereld. De doelgroep is zeer merkentrouw en de boodschap wordt al van kleins af aan (kidsmarketing) ingegoten...



    zo kunnen we nog wel ff doorgaan ;-)

    BeantwoordenVerwijderen
  13. @Kasper: In principe helemaal met je eens. En zo kunnen we idd nog even doorgaan. Met het enige probleem is dat zowel het product (vaste gebruiksmoment) als waarden (condoomgebruik???) zich totaal niet hebben aangepast aan de (westerse) maatschappij. Volgens mij mag er juist wel flink wat olie op die marketingmachine.

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Zolang ze die olie maar uit eigen zak(ken) en zonder (fiscale) subsidies betalen vind ik het prima. En over marketing gesproken, we krijgen nu weer twee politieke partijen in de regering die dit bedrijf zeer openlijk endorsen;-)

    BeantwoordenVerwijderen
  15. De marketingstrategie is inderdaad behoorlijk achterhaald maar het vervelende voor de kerk is dat het merk compleet gebaseerd is op de oude verkooppraatjes.



    Consumenten zijn kieskeuriger en kritischer geworden en willen weten wat het product bevat en wat het hen oplevert. Als ware het een monopolist of staatsbedrijf, moet de kerk onder ogen zien dat de consument keuzevrijheid heeft gekregen.



    Wellicht verricht een stevige upgrade, een soort kerk 2.0, wonderen. De kans is echter groot dat de trouwe klant een dergelijke rigoureuze verandering van de formule evenmin pruimt als de 'new Coke' destijds.

    BeantwoordenVerwijderen
  16. Een soort co-creatie dus? That would be cool. The Co-Creation Church. Dat bekt wel.

    BeantwoordenVerwijderen
  17. Voor Nederlandstaligen is 'het product' d.i. het woord niet lang geleden vertaald in begrijpelijke, moderne Nederlandse taal. Dat er geen nieuwe 'formule' voor het Christendom is bedacht ligt wellicht in het feit dat zoiets a. niet te doen is en b. dat de oorspronkelijke bewoordingen uit de Bijbel voor wat het Oude Testament betreft al meer dan 2000 jaar begrepen worden, en die van het Nieuwe Testament 2007 jaar minus misschien een paar honderd jaar. Misschien kunnen we het nu beter over het product van de Christelijke kerk hebben en hoe dat zich verhoudt tot dat van een echt commercieel bedrijf. Of het in wezen verschilt. Ik denk het wel.

    BeantwoordenVerwijderen
  18. @Mirjam: leuk, je komt volgens mij uit een heel andere hoek dan de mensen die ik normaal op blogs tref. Ik begrijp je referenties naar OT en NT. Ik denk dat ik een leuke link kan maken van kerk naar marketing. Pine&Gilmore schreven in 1999 het boek 'The Experience Economy'. Daarin schreven zij dat wij vanuit een commodity economy (dingen uit de grond halen en verkopen), via een producten economie (dingen maken), via een diensten economie (dienssten als telecom, transport of banken) zijn beland in een experience economie. Daar draait het om persoonlijke, unieke en herinneringswaardige ervaringen. Deze economie krijgt nu en in de komende decennia vorm. Tegelijkertijd deden Pine & Gilmore een gooi naar de ' stap daarna'. Dan hebben ze het over een Transformatie economie. Daar wordt je als gevolg van een langdurig proces van ervaringen een echt ander mens. De economische waarde hiervan schatten zij als ' zeer hoog'. Ik schat het zo ongeveer als ' onbetaalbaar'. Maar dat is wel de toegevoegde waarde die kerken leverden (en soms nog steeds leveren) in het leven van mensen.

    BeantwoordenVerwijderen
  19. Erwin, Pine & Gilmore geven inderdaad een mooi kader voor deze discussie. Daarom ook de volgdende vraag aan Mirjam. Zou je één reden kunnen noemen waarom het produkt van de Christelijke kerk een ander product is dan dat van een 'echt' commercieel bedrijf?

    BeantwoordenVerwijderen
  20. Inderdaad, goed om dit eens te bespreken!

    'Een ander mens worden', ja ik denk dat iets dergelijks ook in 'het product', dus het woord van de Christelijke kerk wordt bedoeld. Maar goed, ik ben geen theoloog (alsof er een theoloog rondloopt die het precieze antwoord weet). Het verschil tussen het woord van Christus uit de Bijbel en het product van een 'echt' commercieel bedrijf, al dan niet op geldelijke winst gericht, is dat dat bedrijf verlangen en begeerte opwekt, en dat de woorden van Christus juist die menselijke neigingen, die sterk ik-gericht zijn, wil transformeren tot barmhartigheid. Naastenliefde, saamhorigheid. Maar goed, ik zal de laatste zijn om te betwisten dat de kerkelijk leiders daar door de eeuwen heen zo hun eigen interpretaties op hebben losgelaten. Hier bedoel ik met de Kerk: de woorden in het boek.

    BeantwoordenVerwijderen
  21. Ik ontvang toevallig zojuist het bericht dat er vanaf vandaag bij Blogonline een religieblog in het leven is geroepen. www.religie.blog.nl

    BeantwoordenVerwijderen
  22. Misschien dat zij zich inderdaad even kunnen mengen in deze discussie....

    BeantwoordenVerwijderen
  23. Ik ga overigens nu met vakantie. Kan even niet meer reageren. Leuke discussie! Over 18 dagen kan ik kijken hoe het is afgelopen..

    BeantwoordenVerwijderen
  24. Religie staat volgens mij voor het ' samenbrengen wat samen hoort' oid. (dit naast een Godsdienst, waar je een God dient). Als je nu kijkt naar de grote ontwikkelingen in Marketing, dan zie je juist dat de mensen weer bij elkaar worden gebracht (lees even kreten als web 2.0, social networking, co-creation e.d.). Dingen samen gaan doen. We zien een generatie opstaan (zie Generatie Einstein) die socialer is dan elke generatie boven hun. Juist bij deze generatie gaat het om samen. Ik denk dat bedrijven in de komende decennia zich veel meer gaan richten op het collectief en dat ze daarmee veel meer gaan lijken op kerken. Het negatieve beeld dat de maatschappij heeft van commercie wordt daarmee een generatieprobleem; de volgende generatie maakt zich daar totaal niet druk om, als het bedrijf (of je dan nou een kerk noemt, een commercieel bedrijf of iets ertussenin) maar waarde toevoegd in hun leven.

    BeantwoordenVerwijderen
  25. Zeker Erwin, dat zijn ook allemaal prachtige ontwikkelingen, die staan voor een grotere hopelijk veelomvattende omslag. Maar laten we niet te vroeg juichen want deze veranderingen zijn directe reacties op verharding, verrechtsing, doorgeslagen individualisme en algehele onverschilligheid. En een reactie is nog geen bestrijding...laat staan een overwinning. Maar we gaan moedig voorwaarts, zeker ook dankzij dit soort discussies! Fijne vakantie gewenst. Yme, ik zal dit alles even doorsturen naar het religieblogje, dan kunnen we weer verder.

    BeantwoordenVerwijderen
  26. Lijkt me een goed plan Mirjam, ben benieuwd...



    Dat de commercie deels de rol gaat overnemen die kerken in het verleden gespeeld hebben wil ik ook wel onderschrijven. En past ook bij mijn stelling dat er geen verschil is (of zou moeten zijn) tussen bedrijven en kerken.

    BeantwoordenVerwijderen
  27. @Erwin, Onderdelen van 'de' kerk hebben al eeuwen geleden goed nagedacht over het achterliggende business model. Op enig moment in de geschiedenis werd de door de kerk bedachte 'aflaat' heel erg goed 'vermarkt' door de boodschap mee te geven dat de hemel niet voor je zou zijn weggelegd als je je zonden niet zou afkopen met een geldbedrag.

    Product: De aflaat was een nieuw en uniek product met een hele heldere USP: heaven garanteed!

    Prijs: er waren idd vaste prijzen voor specifieke categorien zonden

    Plaats: de aflaten werden o.a. door een reizend gezelschap aangeboden dat alle kerken aandeed

    Promotie: op markten, braderette's, in de kerk zelf, door WOM te stimuleren & door 'opinion leaders' voor hun karretje te spannen








    http://nl.wikipedia.org/wiki/Aflaat

    BeantwoordenVerwijderen
  28. Het zou me niet verbazen wanneer een 'echt' bedrijf dat nu zulke beloftes maakt direct aangeklaagd gaat worden vanwege misleidende reclame en kwakzalverij...;-)



    Maar goed, kennelijk heeft de kerk een evolutie doorgemaakt qua business & revenuemodel. Het is nu toch meer een freeware model, en het is wat dat betreft interessant om te zien dat het een model is dat ook door steeds meer 'commerciele' organisaties opgepakt wordt.



    De kerk als leidend/lijdend voorbeeld....?

    BeantwoordenVerwijderen
  29. Een wijs en gelovig man omschreef het laatst tegenover me als: de kerk faciliteert de mogelijkheden voor de mens om een relatie met God aan te gaan en gelukkig te worden.

    BeantwoordenVerwijderen
  30. De kerk is marketingproduct die goed aansluit bij de irrationaliteit van de mens en een katalysator kan zijn - in haar hoogste vorm althans - om het goede na te streven. God = gevoel = liefde = goed. Naar mijn idee is het jammer dat dat geinstutionaliseerd is maar dat geldt ook voor veel marketingbeloftes. Van binnenuit is het naar mijn idee mooier dan van buitenaf. En de prijs van de kerk kan soms hoog zijn ;-)

    BeantwoordenVerwijderen
  31. Het zou me niet verbazen wanneer een ‘echt’ bedrijf dat nu zulke beloftes maakt direct aangeklaagd gaat worden vanwege misleidende reclame en kwakzalverij



    Is er ooit het tegendeel bewezen dan Ymen?



    Nog een andere vraagje: ben je ook van meening dat organisaties als Greenpeace hetzelfde als bedrijven behandeld moeten worden qua fiscaliteit. Zo nee, wat zie jij dan het als fundamentele verschil? Behalve dan dat Greenpeace zijn marketing heel wat beter doet als de kerken en een hoop reclameburau's en media blij maakt met geschonken geld dat van de belasting af getrokken is :-)

    BeantwoordenVerwijderen
  32. Wilbert, of het tegendeel bewezen is (of kan worden) lijkt me niet echt relevant. Wanneer de claim gemaakt wordt dat je gegarandeerd in de hemel komt wanneer je een bedrag betaald hebt voor de aflaat dan verwacht ik dat zo'n claim ook bewezen kan worden. Anders is het misleidende kwakzalverij.



    Greenpeace en de kerk zijn heel verschillende zaken. Wat dat betreft kan ik me ook helemaal vinden in de strategie van Google t.o.v. 'goede doelen'. Waarom denk jij dat er geen verschil is (of zou moeten zijn) tussen de kerk en Greenpeace?

    BeantwoordenVerwijderen
  33. Sowieso 'geloof' ik dat de aflaten misleidende kwakzalverij zijn, en ik vindt het walgelijke manier van misbruik maken van de positie die de kerk had, maar controleren kan ik het niet....



    Ik denk dat de argumenten die jij aandraagt voor het behandelen van de kerk net zo goed opgaan als voor een organisatie als Greenpeace. Ik zie wel een duidelijk verschil, maar niet t.a.v. de argumenten die jij aangedragen hebt.

    BeantwoordenVerwijderen